Trục các đăng là một thuật ngữ có vẻ còn khá xa lạ đối với nhiều người. Tuy vậy, đây lại là bộ phận vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong cấu tạo xe ô tô. Hãy cùng tìm Wuling EV Việt Nam tìm hiểu ngay qua bài viết sau đây.
1. Trục các đăng là gì?
Trục các đăng còn được biết đến với tên gọi trục truyền động. Đây là một bộ phận quan trọng trong hệ thống lái của ô tô. Nó đóng vai trò như cầu nối, giúp truyền mô-men xoắn từ hộp số tới cầu sau hoặc vi sai. Trục các đăng không chỉ được sử dụng trên ô tô mà còn ứng dụng rộng rãi trên các phương tiện khác như thuyền và máy bay.
Trục các đăng là bộ phận không thể thiếu trong hệ thống lái của ô tô
Trục các đăng có cấu tạo dạng ống rỗng với sự kết hợp của khớp nối và khớp trượt. Điều này cho phép các trục có thể chuyển động linh hoạt hơn. Hầu hết các dòng ô tô hiện nay đều sử dụng trục truyền động để dẫn động các bánh sau.
2. Công dụng của trục các đăng
Các công dụng quan trọng của trục các đăng đối với hệ thống lái của ô tô bao gồm:
- Giảm rung động quá mức:
Không chỉ đơn thuần là một bộ phận truyền động, trục các đăng còn có chức năng quan trọng trong việc giảm sự rung động. Nhờ thiết kế thông minh và sự hỗ trợ của các khớp nối, trục truyền động giúp giảm thiểu sự truyền tải rung động từ động cơ đến khoang lái. Điều này giúp mang đến trải nghiệm lái xe êm ái và thoải mái cho người dùng.
- Kiểm soát sự thay đổi khoảng cách:
Trục truyền động cũng có chức năng kiểm soát sự thay đổi khoảng cách. Khi xe di chuyển, khoảng cách giữa hộp số và trục bánh xe có thể thay đổi. Tuy nhiên, nhờ có trục truyền động, những thay đổi này vẫn có thể được kiểm soát một cách hiệu quả.
- Kết nối chuyển động quay của hộp số về phía trục:
Trục các đăng đóng vai trò như một cầu nối giúp truyền mô-men xoắn từ hộp số tới trục bánh xe của xe ô tô. Với sự hỗ trợ của trọng lượng cân bằng, trục các đăng giúp truyền động lực đến bánh xe một cách mạnh mẽ mà vẫn ổn định và mượt mà.
Trục truyền động cũng có một bộ phận khớp nối phổ quát, giúp cân bằng xe khi di chuyển trên mặt đường gồ ghề. Đây là một trong những thành phần của hệ truyền động, gia tăng hiệu suất vận hành của xe nhưng vẫn giữ sự thoải mái khi sử dụng.
Một số những công dụng của trục các đăng
3. Cấu tạo trục các đăng xe ô tô
Cấu tạo chi tiết của trục các đăng xe ô tô bao gồm các bộ phận sau:
3.1. Phần trục các đăng
Trục các đăng là một ống thép nhẹ, được chế tạo từ thép cacbon. Điều này giúp nó có khả năng chịu lực cong và xoắn tốt. Cấu tạo trục các đăng có thể có hai hoặc ba khớp nối:
- Trục các đăng 2 khớp nối: Chiều dài của mỗi đoạn trục sẽ tương đối lớn. Khi quay ở tốc độ cao, trục có xu hướng cong một chút và gây ra độ rung động mạnh do mất cân bằng.
- Trục các đăng 3 khớp nối: Mỗi đoạn trục các đăng 3 khớp nối sẽ có chiều dài ngắn hơn. Đặc điểm này giúp làm giảm độ cong và độ rung động khi di chuyển ở tốc độ cao.
- Ổ đỡ trung gian: Ổ đỡ trung gian được gắn vào rãnh then hoa ở đầu trục trung gian với chức năng giữ hai phần của trục các đăng. Nó có ống lót cao su để che chắn và đỡ các trục các đăng và được lắp vào thân xe. Ổ đỡ trung gian được lắp vào thân xe bằng một giá đỡ.
Cấu tạo bên trong phần trục các đăng
3.2. Phần khớp các đăng
Khớp các đăng có nhiệm vụ khử những biến đổi về góc phát sinh từ những thay đổi vị trí tương đối giữa bộ vi sai và hộp số. Từ đó, nó giúp truyền công suất từ hộp số tới bộ vi sai một cách nhẹ nhàng và êm ái nhất.
Cấu tạo chi tiết phần khớp các đăng
Khớp các đăng thường có kiểu chữ thập, gồm một trục chữ thập được lắp vào 4 ổ bi, rồi được gắn vào 4 chạc ở hai đầu trục. Một chạc được hàn vào trục các đăng, chạc còn lại sẽ gắn vào một bích nối hoặc trục rỗng (khớp trượt). Người ta sẽ trang bị thêm phanh hãm hoặc tấm chặn để giữ chặt nắp vòng bi, giúp tránh cho vòng bi bị văng khi quay ở tốc độ cao.
4. Các loại trục các đăng phổ biến hiện nay
Hiện nay có rất nhiều các loại trục các đăng với cấu tạo và tính năng khác nhau. Thông thường, người ta sẽ phân loại trục theo các đặc điểm sau:
4.1. Phân loại theo kết cấu khớp các đăng
- Khớp các đăng mềm: Được làm từ chất liệu cao su và thường có chiều dài ngắn. Chúng có tác dụng chuyển đổi hướng truyền momen xoắn ở mức nhỏ (khoảng 6 độ) và làm tăng khoảng cách giữa các cơ cấu truyền động.
- Khớp các đăng cứng: Chúng có độ bền cao và khả năng truyền momen xoắn lớn, nhưng có cấu trúc phức tạp. Vì vậy, khớp các đăng cứng thường được ứng dụng trong ô tô. Loại các đăng này cần được bảo trì và bảo dưỡng định kỳ.
Phân loại các loại trục các đăng dựa theo kết cấu khớp
4.2. Phân loại theo kết cấu trục các đăng
- Trục rỗng: Loại trục này có trọng lượng nhẹ và có thể điều chỉnh độ dài. Nó thích hợp cho các loại xe có không gian rộng và động cơ ở phía trước, nhưng hệ truyền động cầu sau.
- Trục đặc: Trục này có thiết kế nhỏ gọn và không thể thay đổi chiều dài. Nó thường được sử dụng trong các vị trí như giữa hộp số giảm tốc và bánh xe chủ động.
Phân loại các loại trục các đăng dựa theo kết cấu các trục
4.3. Phân loại theo đặc tính tốc độ góc của khớp các đăng
- Khớp các đăng đồng tốc: Loại khớp này thường được lắp đặt trong không gian có diện tích hạn chế. Nó có cấu trúc đơn giản nhưng mang lại hiệu suất truyền động cao cùng khả năng vận hành êm ái. Tuy nhiên, việc chế tạo nên các đăng đồng tốc thường yêu cầu độ chính xác, vật liệu tốt cùng giá thành cao.
- Khớp các đăng khác tốc: Nó có khả năng thay đổi góc momen xoắn lớn cùng cấu trúc đơn giản và giá thành thấp. Loại khớp này thường kết hợp với ít nhất một khớp đồng tốc để đáp ứng yêu cầu chuyển động của hệ truyền động.
Phân loại trục các đăng theo đặc tính tốc độ góc của khớp các đăng
4.4. Phân loại theo số lượng khớp các đăng trong bộ truyền
- Loại đơn: Chỉ có một khớp các đăng duy nhất trong hệ truyền động, thường chỉ sử dụng cho khớp các đăng đồng tốc.
- Loại kép: Thường được sử dụng để truyền momen xoắn giữa hai cụm với khoảng cách tương đối lớn. Loại trục này thường sử dụng cho khớp các đăng khác tốc hoặc kết hợp giữa khớp các đăng đồng tốc và khác tốc.
Phân loại trục các đăng dựa theo số lượng khớp các đăng trong bộ truyền
5. Trục các đăng ô tô hoạt động như thế nào?
Trục các đăng hoạt động dựa trên nguyên lý truyền lực và mô-men giữa các thành phần đặt xa nhau như hộp số và cầu xe. Các chi tiết này liên tục thay đổi vị trí và khoảng cách trong quá trình vận hành. Vì vậy, bộ truyền động như một đường ống dẫn, giúp truyền đến mọi chi tiết trong hệ thống máy móc của xe lúc xe di chuyển.
Nguyên lý hoạt động của trục các đăng ô tô
Nhờ đó, các chi tiết này được liên kết chặt chẽ, giúp xe hoạt động an toàn, bền bỉ, không lo xảy ra hiện tượng xoắn, uốn hay gãy, vỡ. Bên cạnh đó, việc bố trí và lắp đặt các cụm của hệ thống truyền lực nên được thiết kế một cách hợp lý sẽ. Điều này sẽ giúp toàn bộ kết cấu máy móc ô tô duy trì được sự dẻo dai và bền bỉ khi vận hành.
Trên đây là những thông tin chi tiết về trục các đăng, một bộ phận không thể thiếu trong hệ thống truyền động của xe ô tô. Việc hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách phân biệt các loại trục sẽ giúp bạn chăm sóc chiếc xe của mình tốt hơn. Hy vọng bài viết này của Wuling EV Việt Nam đã giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về bộ phận này.
